ضامن علی حبیبی
از منظر فقه و حقوق تحقق مسئوليت کيفري، دائر مدار استناد است در مواردی
که استناد موجود باشد مسئوليت کيفري به وجود خواهد آمد؛ اما هرگاه استناد منتفي
باشد مسئوليت کيفري منتفي خواهد بود پرسش مطرح این است که استناد دارای چه معیاری
است. بر اساس کدام معیار می‌توان جنایت را به مرتکب مستند نمود. در این نوشتار نقش
عرف به عنوان معیار استناد در جنایت از منظر فقه و حقوق با روش توصیفی - تحلیلی
متن محور مورد مطالعه قرار گرفته است با توجه به مبانی فقهی و حقوقی و ادله و
مستندات شرعی (قرآن و سنت) می‌توان گفت صدق عرفی و عقلایی مناسب‌ترین معیار استناد
جنایت است. اگر مرتکب واحد باشد، احراز استناد مشکل ندارد؛ ولی اگر مرتکب متعدد باشند،
مانند مباشران متعدد اعم از طولی و عرضی یا اسباب متعدد اعم از طولی و عرضی و
اجتماع سبب و مباشر با توجه به پیچیدگی مسئله، فقها و حقوق‌دانان با استفاده از
منابع شرعی و حقوقی، صدق عرفی و عقلای را بهترین و مناسب‌ترین معیار استناد در
جنایت می‌دانند.
واژه‌های کلیدی: استناد، عرف، جنایت، مسئولیت کیفری، فقه، حقوق