جمعه‌علی حقانی، بلال احمد خطیر
کرامت انسانی در
نظام بین‌الملل حقوق بشر
و اسناد بین‌المللی داراي آن‌چنان اهمیتی است که پایه و اساس حقوق،
امتیازات و تکالیف انسانی شناخته می‌شود، تا آن‌جاکه حتی تحقق ارزش‌های چون عدالت، آزادي و برابري بدون آن ممکن
نیست. این کرامت در حقوق جزا نیز از اهمیت فوق‌العاده برخوردار است. این کرامت در شکل‌گیري، اصلاح و تغییر، تفسیر و توجیه،
مشروعیت یا عدم مشروعیت قواعد جزایی نقش اساسی دارد. کرامت انسان قواعد حقوق جزا را معیاري و نهادینه
نموده و از مداخله غیرضروري و تبعیض‌آمیز
حقوق جزا در فضاي آزاد رفتاري شهروندان جلوگیري می‌کند. بر همین مبنا حقوق
افغانستان در همسویی با اسناد بین‌المللی و با توجه به مبانی و تحولات تاریخی
کرامت در حقوق جزا؛ معیارها و ضوابطی مثل عدالت، آزادي بیان، برابري و انصاف و منع
رفتارها و مجازات‌هاي ظالمانه و غیرانسانی، خودسرانه و نامتناسب و هم‌چنین منع
مجازات و محاکمه مضاعف، شکنجه و آزار و به‌طور کلی استفاده از انسان مجرم و متضرر
در مراحل جزایی، حاکمیت جزایی مطلق و انحصاري دولت‌ها را محدود و در بسا موارد جرم‌انگاری
نموده است و زمینه را براي هم‌گرایی بیشتر در فرایند جهانی شدن حقوق جزا فراهم آورده،
با آن‌هم در حقوق افغانستان و اسناد بین‌المللی اعمال بعنوان مجازات خلاف کرامت
انسانی موجود است که وجوه افتراق حقوق افغانستان و اسنادبین‌المللی در عرصه کرامت
انسانی، مانند اعدام، قصاص، قطع دست و سایر مجازات‌های شرعی می‌توان شمرد، که در
این تحقیق با روش تحلیلی-توصیفی بررسی گردیده است.
واژه‌های
كليدي: کرامت انسانی، حقوق جزا، اسناد بین‌المللی، شکنجه.