جمعه علی حقانی
رعایت حقوق متهم و مخصوصا حقوق
دفاعی وی، یکی از دغدغه های اصلی در دادرسی های بین المللی است، به گونه ای که
رعایت نکردن آن، عادلانه بودن دادرسی را کاملا مخدوش می سازد. رعایت حقوق دفاعی
متهم، همانطوری که در سطح داخلی از اهمیت خاصی برخوردار است؛ اما اهمیت آن در سطح
بین المللی مضاعف می شود؛ زیرا از یک طرف آسیب های جرایم بین المللی، منحصر به یک
جغرافیای خاصی نمی شود؛ بلکه قلمرو وسیعی را در سطح جهانی در بر می گیرد و از طرف
دیگر، بینندگان و قضاوت کنندگان افکار عمومی نیز، بسیار گسترده و وسیع است که
کوچکترین خطایی را از سوی محکمه جزایی بین المللی بر نمی تابد. بدون شک یکی از
موضوعاتی که نقش مهمی در اجرای عدالت و محاکمه منصفانه دارد، رعایت حقوق متهم است
و رعایت این حقوق می تواند، به عنوان یکی از معیارهای محاکمه عادلانه در افکار
عمومی محسوب شود.
تحقیق حاضر که در صدد بررسی حقوق
دفاعی متهم در محکمه جزایی بین المللی صورت گرفته است، تلاش نموده است که با
استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی و منابع کتابخانه ای به بررسی این حقوق بپردازد.
حق آگاهی از جرم انتسابی، حق آگاهی از داشتن حق سکوت و حق آگاهی از داشتن حق
مساعدت های حقوقی، از جمله حقوق دفاعی متهم، قبل از بازجویی محسوب می شود. حق
داشتن اعتراض نسبت به اتهامات وارده از سوی سارنوال، حق وارد کردن خدشه نسبت به
ادله وی و حق ارائه ادله از جمله حقوق دفاعی متهم است که در جلسه تایید اتهام از
سوی شعبه مقدماتی، متهم از آن ها برخوردار است. حق علنی بودن محاکمه، داشتن وقت
کافی برای تهیه دفاعیه، حق احضار شهود و حق دو مرحله ای بودن محاکمه، مربوط به
زمان محاکمه متهم است که باید مورد توجه دادگاه قرار بگیرد.
حق سکوت، حق داشتن وکیل و حق
برخورداری از مساعدت های حقوقی از جمله حقوق مشترک دفاعی متهم، در حین بازجویی و
حین محاکمه محسوب می گردد.